Organisatie

Nlt biedt veel vrijheid voor docenten en scholen om eigen keuzes te maken. Elke school geeft op zijn eigen manier invulling aan het vak nlt. Belangrijk is dat het vak gegeven wordt door een team van nlt-docenten. Nlt wordt gegeven door een team dat gezamenlijk beschikt over minimaal drie bevoegdheden uit de vakken aardrijkskunde (fysische geografie), biologie, natuurkunde, scheikunde, informatica en wiskunde. Hieronder vindt u allerlei tips. Bovendien biedt Vereniging NLT scholen de mogelijkheid gevisiteerd te worden door collega's uit het land.

Teamteaching & roostering

Om goed nlt onderwijs te verzorgen is een team van nlt-docenten noodzakelijk. Op geregistreerde nlt-scholen wordt nlt gegeven door een team van minimaal drie eerstegraadsbevoegde docenten, die gezamenlijk beschikken over minimaal drie bevoegdheden uit de vakken aardrijkskunde (fysische geografie), biologie, natuurkunde, scheikunde en wiskunde.

Teamteaching kan op verschillende wijzen worden vormgegeven:

  • Meerdere docenten verzorgen gezamenlijk het onderwijs in (vrijwel) iedere module.
  • Eén docent is verantwoordelijk voor het onderwijs in één module, maar andere docenten verzorgen soms (delen van) lessen.
  • Eén docent verzorgt alle lessen in één of meerdere (maar niet alle!) modules in een leerjaar, en wordt daarbij op de achtergrond ondersteund door andere nlt-docenten. De docenten wisselen elkaar af bij de wisseling van modules.

Hoe kunnen we dit inroosteren?

Scholen gebruiken verschillende modellen, we hebben er een aantal op een rij gezet:

Meerdere docenten per nlt-groep inroosteren: contactmomenten worden afwisselend door verschillende docenten verzorgd. Scholen die hiervoor kiezen vergoeden doorgaans voor de deelnemende docenten alleen dat deel van de ingeroosterde uren die ze daadwerkelijk lesgeven (dus bij drie ingeroosterde docenten per groep, krijgt iedere docent 1/3 lesuur voor deze groep in zijn formatie). Vaak krijgen deelnemende teamdocenten naast deze lesformatie nog een extra vergoeding in de vorm van taakuren of iets dergelijks. Hierover moeten goede afspraken worden gemaakt met de verschillende teamleden.

Een variant hierop is het werken met ateliers voor combinaties van kleine vakken (bijvoorbeeld een atelier voor nlt, wiskunde-D en informatica en een atelier voor de verschillende beeldende vakken). Alle ateliers worden tegelijk geroosterd (bijvoorbeeld op twee lesdagdelen). Leerlingen kunnen slechts één ateliervak in hun pakket opnemen. Atelierdocenten worden op de ateliertijden ingeroosterd, maar geven niet altijd les. Het aantal docenten dat ingeroosterd wordt hangt af van het totaal aantal leerlingen in het atelier (en dus niet van één vak).

Verschillende nlt-groepen parallel roosteren, waardoor er van docent gewisseld kan worden. Hierbij kan gedacht worden aan combi’s havo 4 + 5, vwo 4 t/m 6 of zelfs aan havo + vwo 4 t/m 6.

Rooster nlt voor verschillende groepen leerlingen tegelijk op dagdelen van bijvoorbeeld 3 uur. Rooster op zulke dagdelen meerdere docenten in en geef hen daarvoor elk 2 uur lestijd op hun activiteitenplan. Dat betekent automatisch dat niet elke docent elke week de hele middag voor de leerlingen beschikbaar is. Mogelijk kan er een derde overleguur aan het activiteitenplan worden toegevoegd, waardoor de docenten op zulke dagdelen ook hun eigen overlegmomenten kunnen plannen.

Werken met profiel-dagdelen, waarop alle bètavakken tegelijk worden aangeboden. Er zijn dan een grote groep leerlingen en meerdere docenten aanwezig is. Per dagdeel kan een programma worden samengesteld met instructie-momenten voor verschillende leerling-groepen, practicum-gelegenheid, begeleide of onbegeleide werktijd, gastsprekers, etc. Op deze manier is het ook eenvoudig om tijd vrij te maken voor excursies of projecten buiten school.

Vrije ruimte

Geregistreerde nlt-scholen maken voor 75% van de studielast gebruik van gecertificeerde nlt-modules, de overige 25% kunnen ze zelf vrij besteden aan onderwerpen die aansluiten bij het examenprogramma nlt. Uiteraard kunt u ook het hele programma vullen met landelijke modules.

Hieronder vindt u wat suggesties om de vrije ruimte in te vullen:

Bestaand materiaal

  • modules afmaken (dit is toegestaan in de vrije ruimte),
  • modules testen,
  • verdiepen van bepaalde onderdelen van modules (bijvoorbeeld meer experimenten doen),
  • niet-gecertificeerde modules doen of gedecertificeerde modules doen,
  • modules van (nieuwe) natuurkunde, (nieuwe) scheikunde, (nieuwe) biologie of wiskunde D gebruiken.

Extra aandacht

  • opvullen hiaten in (voor)kennis,
  • bijspijkeren ontbrekende voorkennis bij leerlingen.

Verdieping

  • gastlessen van beroepsbeoefenaren op school of in bedrijf (mits de onderwerpen aansluiten op het examenprogramma),
  • gastlessen van docenten uit hoger onderwijs op school of op hogeschool/universiteit,
  • onderwijskundig programma doen op hogeschool/universiteit en/of bij bedrijf/instelling, aansluitend op modules,
  • opzetten eigen onderzoek (al of niet gekoppeld aan het profielwerkstuk),
  • mogelijk kunt u gebruik maken van faciliteiten die HO-instellingen en bedrijven bieden, bijvoorbeeld via de Regionale Steunpunten of Jet Net,
  • deelname aan Olympiades, masterclasses etc.

Andere vaardigheden

  • onderzoeksopdrachten uitvoeren in/met of voorlichting geven aan lagere klassen (profielkeuzevoorlichting derdeklassers en/of ouders en/of basisschoolleerlingen),
  • inzoomen op studies en/of beroepen die passen bij modules die in de klas zijn gedaan (bijvoorbeeld leerlingen er van alles over laten opzoeken, naar universiteiten/ hogescholen en/of bedrijven/instellingen laten gaan om de studenten en/of beroepsbeoefenaren te interviewen en dergelijke), leerlingen een nlt-beroepenmarkt laten opzetten,
  • challenges / onderwijsmarkt / (buurt)evenement opzetten en uitvoeren, bijvoorbeeld zonnebootrace.

Schoolnabije ondersteuning

Elke school geeft op zijn eigen manier invulling aan het vak nlt. Maar waarom zou iedereen voor zich het wiel willen uitvinden? Om inspiratie op te doen en te leren van andere scholen, biedt Vereniging NLT scholen de mogelijkheid ondersteund te worden. Een collega van een andere school, voert tijdens dit bezoek gesprekken met docenten, de schoolleiding en leerlingen en dit resulteert in een rapport met daarin tops en tips. De ondersteuning is neutraal, oordeelt niet, maar kan docenten en de schoolleiding nieuwe inzichten geven in het invulling geven aan nlt, zowel organisatorisch als inhoudelijk.

Kwaliteitsmonitor

De Vereniging NLT biedt een kwaliteitsmonitor. Deze kwaliteitsmonitor is bedoeld om in kaart te brengen waar de school staat ten aanzien van de eigen nlt-kwaliteit. Hierbij worden onderscheiden:

  • De randvoorwaarden voor nlt (zoals rooster, TOA en facilitering).
  • Het lesmateriaal wat door de school is ontwikkeld of aangepast.
  • Het onderwijs in nlt (waaronder de samenwerking in het team en de afstemming tussen modules).
  • Het schoolexamen nlt.

Wilt u de kwaliteitsmonitor als kwaliteitsscan gebruiken, klik dan hier voor een download van het document.

Samenwerking docententeams

Het vak nlt wordt gegeven door een team van docenten. Teamteaching kan op verschillende manieren ingevuld worden. Het is goed om daarbij niet alleen na te denken over organisatie, maar ook over het:

Waarom: Welke doelen streef je als team na en welk model voor teamteaching past daar het best bij? Gaat het alleen om de inhoudelijke expertise van de docenten of wil je als team bv. ook de keuzemogelijkheden voor of zelfstandigheid van leerlingen vergroten? Je kunt daarbij werken met vaste docenten per klas, maar bijvoorbeeld ook met grotere groepen leerlingen, waarbij meerdere docenten tegelijk aanwezig zijn of allerlei tussenvormen.

Hoe: Wat heb je nodig en op welke manier kun je dat het beste organiseren? Het gaat daarbij om tijdseenheden, beschikbaarheid van leerlingen, docenten, TOA’s, lokalen, etc. Uiteraard moet het een en ander passen binnen de randvoorwaarden van de school en is het heel belangrijk het zo te organiseren dat de werkdruk niet enorm toe zal nemen.

Wat: Waar moet je als team afspraken over maken? In elk geval niet alleen over de modules en de taakverdeling, maar bijvoorbeeld ook over didactiek en beoordeling. Uit ervaringen met teamteaching op het VMBO blijkt dat het maken van afspraken over regie, regels in de klas en communicatie vaak vergeten worden, maar wel héél belangrijk zijn.

Wie: Op welke manier is het team samengesteld en hoe werk je als team samen? Als je van elkaar weet wie waar goed in is, zowel inhoudelijk als procesmatig, kun je elkaars kwaliteiten benutten en van elkaar leren. Het in kaart brengen van teamrollen kan daarbij helpen (zie bijvoorbeeld de Belbintest op www.thesis.nl). Elkaar vertrouwen, durven loslaten, maar ook het elkaar aanspreken bij irritaties blijken daarbij heel belangrijk.

Het nlt-competentieprofiel maakt onderscheid tussen individuele competenties van nlt-docenten en competenties die op teamniveau aanwezig zouden moeten zijn. Maak gebruik van dit competentieprofiel bij het samenstellen van het nlt-team.
Klik hier voor de presentatie (powerpoint), die gebruik is bij de workshop over teamteaching op de Nationale conferentie nlt in februari 2008.
Klik hier voor tips over voorbereiding en samenwerking.

Module-ontwikkeling

Gecertificeerde modules worden eens in de 5 jaar gekeurd door de vaksteunpunten, een soort APK-keuring. Afhankelijk van het keuringsrapport zal een module herzien worden. Dat kan zijn op het gebied van actualiteit of aansluiting bij het nieuwe examenprogramma. Het is ook mogelijk dat een module afgevoerd wordt. Als een module (eventueel na herziening) is goedgekeurd, wordt hij gehercertificeerd voor opnieuw 5 jaar.

De precieze procedure voor keuring en herziening van modules kunt u hier downloaden.

Het ontwikkelen van een nlt-module gebeurt altijd in samenwerking tussen docenten uit het VO en experts uit het HO, een onderzoeksinstituut of het bedrijfsleven. Verder is bij de ontwikkeling van een nlt-module een vaksteunpunt nlt betrokken. Dit vaksteunpunt zal na afronding en certificering van de module het beheer van de module op zich nemen, zodat de actualiteit van de module gewaarborgd blijft.

Het ontwikkelen van een nlt-module bestaat uit een aantal fases, die uitgebreid beschreven staan in de procedure module-ontwikkeling.

Wanneer u een nlt module wilt ontwikkelen of een ontwikkelde nlt-module ter certificering wilt aanbieden, kunt u contact opnemen met het bureau nlt via info@verenigingnlt.nl.

Kwaliteitsborging nlt-modules

Iedere nlt-module wordt in zijn geheel getest op minimaal een onafhankelijke school, dat wil zeggen een school die niet bij de ontwikkeling van de module betrokken is, en waar ook niet een van de ontwikkelaars van de module werkt. Op deze manier wordt de praktische bruikbaarheid van de module getest.

De testversie van de module wordt ook voorgelegd aan een onafhankelijk inhoudelijk expert en aan een onafhankelijk leerplankundig/didactisch expert.

De testversie wordt vervolgens aangepast op grond van de resultaten van de test en de rapporten van de experts. De uiteindelijke module wordt gecertificeerd door een certificeringscommissie. Om voor certificering in aanmerking te komen, moet de module voldoen aan de certificeringseisen. Deze kunt u opvragen bij info@verenigingnlt.nl.